İTKİB Ekspres: Dünyadan Haberler 2018 Haziran

Asya'nın önemli ülkelerinden Endonezya'da Hükümet tekstil ve hazırgiyim sektörünü kilit 5 sektör arasında görmektedir. Endonezya'da Hükümetin yapmak istediği sanayi hamlesinde kilit olarak 5 sektör belirlediği ve tekstil ve hazırgiyim sektörünün bu kilit sektörler arasında yeraldığı belirtilmektedir.

2018 Endonezya Sanayi Zirvesinde konuşan devlet başkanı Joko Widodo'ya göre tekstil ve hazırgiyim sektörü dışında gıda, otomotiv, elektronik ve kimya sektörleri kilit sektörler olarak belirlenmiştir. Başkan Widodo'ya göre bu 5 sektörde yapılacak yatırımlar ülkenin rekabet gücüne önemli katkıda bulunacak ve Endonezya ekonomisinin önümüzdeki yıllarda dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına girmesinde büyük rol oynayacaktır. Başkan'a göre önümüzdeki yllarda bu sektörlerde istihdamın da güçlü olması beklenmektedir.

Dünyanın en büyük tekstil ve hazırgiyim tedarikçisi Çin'de sektörün sıkıntılı olduğu belirtilmektedir. Çin'de tekstil ve hazırgiyim sektörünün ağrılı bir geçiş ve dönüşüm sürecinden geçtiği, imalatçılar ve ihracatçıların giderek artan küresel rekabetten dolayı zorlandıkları belirtilmektedir.

Son dönemdeki sıkıntılara rağmen hala dünyanın en büyük tekstil ve hazırgiyim tedarikçisi olan Çin'de kapasite fazlası, artan istihdam maliyetleri ve diğer Asya ülkelerinin artan fiyat rekabetinin en ciddi sorunlar olduğu belirtilmektedir.

Çin'in tekstil ve hazırgiyim sektöründe dünya ticaretindeki payının 2015 yılında % 38,6 iken, 2016 yılında bu oranın % 35,8'e gerilediği belirtilmektedir. DTÖ verilerine göre 2014 yılında Çin'in toplam tekstil ve hazırgiyim ihracatı 236 milyar dolarken, 2016 yılında bu rakam 206 milyar dolara gerilemiş bulunmaktadır.

Çin gümrük verilerine göre 2016 yılında hazırgiyim ve aksesuarları ihracatı % 0,4 oranında düşerken, tekstil ihracatında ise % 4,5 oranında artış kaydedilmiştir. Tekstil ihracatındaki artışın son dönemde hazırgiyim ihracatı artan Vietnam, Bangladeş ve Kamboçya gibi ülkelerin tekstil hammadde ve girdi ihtiyaçlarını büyük ölçüde Çin'den karşılamalarından kaynaklandığı belirtilmektedir.

Diğer yandan Çin'de işgücü maliyetlerinin de son dönemde ciddi oranda arttığı belirtilmektedir. Güneydeki üretim merkezlerinden Shenzhen'de asgari ücretin aylık 336 dolar ile diğer Asyalı rakiplerin ortalama iki katına çıktığı bildirilmektedir.

Asya'nın önemli hazırgiyim ihracatçılarından Hindistan'ın son dönemde hazırgiyim ihracatında düşüş olduğu belirtilmektedir. Güncel verilere göre 2018 yılı Nisan ayında Hindistan'ın toplam hazırgiyim ihracatının geçen yılın aynı dönemine göre % 22,7 oranında düşüşle 1,74 milyar dolardan 1,34 milyar dolara gerilediği belirtilmektedir.

Hindistan'ın hazırgiyim ihracatının 2017 yılının ilk 3 çeyrek döneminde iyi seyretmiş olmasına karşın 2017 yılı Ekim ayından itibaren bir düşüş içine girdiği ifade edilmektedir.

Ülkenin hazırgiyim ihracatının Nisan 2018 itibariyle son 1 yıllık dönemde bir önceki yıla göre % 3,83 oranında azalarak 16,7 milyar dolara gerilediği belirtilmektedir.

Hindistan Hazırgiyim İhracat Konseyi Başkanı, hazırgiyim sektöründe devam eden düşüşle ilgili olarak Hükümetten adım atmalarını beklediklerini ifade etmektedir.

Asya'nın önemli tedarikçilerinden Vietnam'ın tekstil ve hazırgiyim ihracatındaki artışın devam ettiği belirtilmektedir. Vietnam'ın tekstil ve hazırgiyim ihracatının 2018 yılının ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 13,4 oranında artışla 7,6 milyar dolara yükseldiği bildirilmektedir. Bu rakamın 6 milyar dolarlık bölümünün hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı olduğu ve bu dönemde yıllık bazda % 12,5 artışın gerçekleştiği haber verilmektedir.

Vietnam'ın 2017 yılı genelinde toplam tekstil ve hazırgiyim ihracatının % 10,2 artışla 31 milyar dolar olarak kaydedildiği ve 2018 yılı hedefinin ise 34 milyar dolar olduğu belirtilmektedir.

İngiliz lüks hazırgiyim ve aksesuar markası Burberry'nin mağaza sayısını azaltacağı haber verilmektedir. Burberry yönetiminin Mart ayı sonu itibariyle son 1 yıllık dönemde dünya çapındaki mağazalarının 34 tanesini kapattığı belirtilmektedir. Aynı dönemde küresel markanın çeşitli pazarlarda 14 yeni mağaza açtığı da belirtilmektedir.

Burberry'nin operasyon karının son 1 yıllık dönemde % 5 artışla 467 milyon pounda yükseldiği bildirilmektedir.

Firma yönetiminin önümüzdeki dönemde daha pahalı ürünler geliştirerek piyasaya sürme stratejisi yürüttüğü belirtilmektedir.

İngiliz bebek ve çocuk giyim markası Mothercare firmasının mali sıkıntıda olduğu ve kurtarma planı çerçevesinde İngiltere'de bulunan mağazalarının üçte birini kapatmayı planladığı belirtilmektedir.

Firmanın diğer rakip markalar ve online satış mecralarının rekabeti nedeniyle son dönemde güç kaybettiği ve İngiltere genelindeki 137 mağazasından 50'sini önümüzdeki 1,5 yıllık dönemde kapatmayı planladığı haber verilmektedir. Mağaza kapatmaları nedeniyle yaklaşık 800 çalışanın da işten çıkartılacağı belirtilmektedir.

Mothercare firmasının sadece İngiltere'de 10 yıl önce yaklaşık 400 mağazasının olduğu ancak son yıllarda artan sıkı rekabetten olumsuz etkilenmesi nedeniyle mağaza sayısının hızla azaldığı belirtilmektedir.

İngiliz hazırgiyim markası Marks and Spencer'in İngiltere genelinde yaklaşık 100 mağazasını kapatacağı bildirilmektedir. Bir İngiliz gazetesinde yer alan habere göre daha önceden İngiltere genelinde 60 civarında mağazasını kapatacağını ve yaklaşık 2 bin çalışanı işten çıkaracağını açıklayan şirket yönetiminin 40 mağaza daha kapatacağı öne sürülmektedir.

Adı açıklanmayan bir M&S sözcüsünün ise yaptığı açıklamada, "Mağazaları kapatma planlarımızı hızlandırıyoruz. Sürdürülebilir, karlı bir iş modeli için bu yönde harekete geçilmesi gerekiyor." dediği belirtilmektedir.

Rusya tekstil ve hazırgiyim sektörünün 2017 yılında büyüme gerçekleştirdiği belirtilmektedir. Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2017 yılında büyüme yaşanan tekstil ve hazırgiyim sektöründe 2018 yılında da büyüme yaşanması beklenmektedir.

Rusya Federal İstatistik Servisi Rosstat'a göre Rusya tekstil sektörü 2017 yılı genelinde % 7,1 oranında büyürken, hazırgiyim sektöründe ise % 3,8 büyüme gerçekleşmiştir.

Tekstil sektöründe en büyük büyüme oranı % 25 ile sentetik kumaşlarda yaşanırken, hazırgiyim sektöründe ise en büyük büyüme rakamı % 14 ile örme giyim alt sektöründe kaydedilmiştir.

Diğer yandan, Rusya Sanayi ve Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamaya göre devlet önümüzdeki dönemde de tekstil ve hazırgiyim sektörüne destek ve teşvikler vermeye devam edecektir. Verilecek destek ve teşviklerle tekstil ve hazırgiyim sektörünün Rusya ekonomisi içindeki payının % 0,9'dan % 1,5'e çıkarılması hedeflenmektedir.

Belarus'ta Hükümet'in yerli tekstil sanayisini geliştirmek ve modernize etmek için 2020 yılına kadar 250 milyon dolar değerinde bir destek paketi hazırladığı belirtilmektedir.

Belarus tekstil sektörünün, çoğu devlet yatırımı kuruluşlar olmak üzere, yaklaşık 200 büyük işletmeden oluştuğu ve bu işletmelerde yaklaşık 50 bin kişinin istihdam edildiği belirtilmektedir. Sözkonusu destek ve teşvik paketiyle önümüzdeki dönemde üretim ve istihdamda artış olması beklenmektedir.

Diğer yandan, tekstil işletmelerinin çoğunun nitelikli çalışan ve yönetici eksikliği ve yüksek üretim maliyetleri gibi ciddi sorunları olduğu belirtilmektedir.

Sözkonusu destek paketiyle ülkenin büyük tekstil üretim işletmelerinin modernize edilmesinin hedeflendiği haber verilmektedir.

Financial Times gazetesinde geçtiğimiz Mayıs ayında İngiltere tekstil ve hazırgiyim sektöründeki düşük ücretler ve kötü çalışma koşullarıyla ilgili arka arkaya iki makale-haber yayımlanmıştır. Önce “Karanlık Fabrikalar: İngiliz Hazırgiyim Sektöründe Emek Sömürüsü” ('Dark Factories: Labour Exploitation in Britain's Garment Industry') makalesinde, ardından da “İngiltere'de Üretilen Ucuz Giyim Ürünlerinin Yüksek Maliyeti” (The High Price of Cheap Clothes Made in Britain) yazısında İngiltere Hazırgiyim Sanayisinde İngiltere'ye ve Avrupa standartlarına yakışmayan kötü çalışma koşulları ve düşük işçi ücretleri detaylı biçimde irdelenmiştir.

Her iki yazıda da 21. Yüzyılda İngiltere'nin ortasında kötü şartlarda çalışan merdivenaltı atölyelere ('sweatshop) tolere edilmemesi gerektiği anlatılmaktadır. İngiltere'de yasal asgari ücret saat başına 7,83 pound fakat bu işletmelerin çoğunda ortalama ücret saati 4,25 pound civarında uygulanmaktadır. Çalışanların ortak yönü ise hemen hemen hepsinin göçmen olmalarının yanı sıra İngilizcelerinin zayıf olmaları ve yasal hakları konularında da bilgi sahibi olmamalarıdır. Yine yaygın olan diğer bir uygulama da daha büyük işletmelerin daha küçük atölyelere fason işler vermesi ve bu küçük işletmelerde çalışanların hemen hemen tamamının düşük ücretle çalışan göçmenlerin olmasıdır.

Her iki yazıda da İngiliz hazırgiyim üretim sektörünün büyük bölümünün Leicester kentinde yoğunlaştığı ve bu kentte çoğu küçük işletme olmak üzere yüzlerce hazırgiyim üretim işletmesi bulunduğu belirtilmektedir. Yazılarda verilen bilgilere göre Leicester kentinde yeralan hazırgiyim imalathanelerinde çalışan işçilerin en az % 75'i yasal asgari ücretin altında ücretlerle çalıştırılmaktadır. Leicester'deki hazırgiyim işletmelerinde çalışanların en az yarısının kayıtsız çalışan olduğu belirtilerek bunların çoğunun Pakistanlı ve Romanyalı çoğu kaçak olan göçmenler olduğu belirtilmektedir.

Her iki yazıda da yeralan bilgilere göre Leicster'de yer alan merdivenaltı atölyeler genelde bodrum katlarda az ışıklı ve havadar olmayan ortamlarda çalışılan işletmeler ve bu durum da çalışanların hem fiziksel sağlık durumlarını, hem de psikolojilerini etkilemektedir. Diğer yandan bu merdivenaltı atölyelerde (sweatshops) işçilerin ortalama çalışma saatlerinin de diğer normal işletmelere göre daha uzun olduğu da belirtilmektedir.

Dünyanın en büyük tekstil ve hazırgiyim pazarı olan ABD'de, sektör temsilcilerinin fikri mülkiyet ve telif haklarını çiğnediği gerekçesiyle Çin'e uygulanması planlanan ek vergileri desteklediği belirtilmektedir.

ABD Ulusal Tekstil Organizasyonları Konseyi (NCTO), ABD yönetimine 301. Maddeye (Section 301) dayanan ve fikri mülkiyet hakları ile telif haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle Çin'e uygulanması planlanan ek vergilerin tekstil ve hazırgiyim ürünlerini de kapsaması çağrısında bulunmaktadır. Konuyla ilgili olarak ABD Ulusal Tekstil Organizasyonları Konseyi (NCTO) Başkanı Auggie Tantillo, ABD Ticaret Temsilciliği Ofisinde konuyla ilgili yapılan kamu dinleme toplantısında açıklama yaparak Çin'in fikri ve telif hırsızlığı dahil bir çok alanda telif haklarını ve fikri mülkiyet kurallarını açıkça ihlal ettiğini belirtmiş ve tekstil ile hazırgiyim ürünlerinin de ek vergi kapsamına alınmasını talep etmiştir.

Çin'in fikri mülkiyet ve telif haklarını ihlallerinin ABD'de binlerce tekstil ve hazırgiyim çalışanının işsiz kalmasına neden olduğunu belirten NCTO Başkanı Tantillo, bu ihlallerin ve telif hırsızlıklarının Çin'in dünya tekstil ve hazırgiyim pazarına hâkim olmasında rolü olduğunu kaydetmektedir.

Yüksek performanslı elyaf, iplik ve kumaş patentlerinin ihlalinden ev tekstili ürünleri tasarımlarının taklit edilmesine kadar bir çok alanda Çin firmalarının telif hakları ve fikri mülkiyet haklarını ihlal ettiğini belirten NCTO yetkilileri, bu eylemlerle Çin firmalarının ihracatta fiyat avantajı elde ettiğini belirtmektedir. NCTO yetkililerine göre 301. Maddeye dayanarak Çin tekstil ve hazırgiyim ürünlerine ek vergi koymak, telif hakları ve fikri mülkiyet hakları konularında Çin tarafına ciddi bir uyarı ve yaptırım anlamına gelecektir.

NCTO Başkanı Tantillo'nun ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi'nde verdiği ifadeye ek olarak NCTO ve ABD Endüstriyel Kumaşlar Enstitüsü (USIFI) tarafından ortak hazırlanan Çin ürünlerine uygulanması düşünülen ek vergilere tekstil ve hazırgiyim ürünlerinin de eklenmesine dair 24 sayfalık rapor da kamuoyu ile paylaşılmıştır.

Bilindiği gibi bir çok Afrika ülkesinde halk yaygın şekilde Avrupa ve ABD'den getirilen ikinci el hazırgiyim ürünlerini alıyor ve kullanıyor. ABD ve Avrupa'dan genelde bağış kuruluşları aracılığıyla gelen giyim ürünleri aracılar vasıtasıyla bu ülkelerde halka ucuz olarak sunuluyor ve bu ürünler büyük rağbet görüyor. Örneğin Doğu Afrika ülkelerinde yaşayan halkların % 67'sinin yaşamlarında en az bir kere ikinci el kıyafet satın alarak giydiklerini göstermektedir. Madalyonun öbür yüzünde ise bu uygulama ve alışkanlığın bir çok Afrika ülkesinde yerli tekstil ve hazırgiyim endüstrisine zarar verdiği belirtilmektedir. Bu ülkelerden Kenya'da 20-30 yıl önce 500 bine yakın insan hazırgiyim sektöründe çalışırken, bugün bu rakam ancak onbinlerle ifade edilmektedir. Diğer bir örnek olan Gana'da 1977'de 25 bin kişi sektörde çalışırken, bugün bu rakam 5 binin altına gerilemiştir.

Konuyla ilgili en güncel gelişme ise yerli tekstil ve hazırgiyim sanayisine zarar verdiği gerekçesiyle ikinci el kıyafet ithalatına gümrük vergisi uygulaması başlatan Ruanda'ya ABD'nin tepki vermesi olmuştur. ABD tepki olarak African Growth and Opportunity Act çerçevesinde normalde ABD'ye gümrük vergisiz ihracat yapabilen Ruanda'nın bu ayrıcalığını hazırgiyim ürünlerinde askıya almıştır.

Ruanda'ya yapılan uygulamanın haksız olduğunu savunan uzmanlar, ABD'nin ticaret ayrıcalığı tanıdığı bir çok ülkeden ABD mallarına aynı denk ayrıcalığı görmemesine rağmen bu uygulamaları devam ettirmesine karşın Ruanda vakasında aşırı tepki verdiğini düşünmektedir. Hindistan ve Brezilya gibi bir çok ülkenin GTS sisteminde ABD'ye ciddi ihracatlar yapmalarına karşın bir çok üründe ABD mallarına ciddi engeller koymalarına karşın Ruanda gibi fakir bir ülkenin cezalandırılmasının haksız ve gereksiz olduğu değerlendirilmektedir.

Ruanda'nın ikinci el kıyafetlerine gümrük vergisi uygulaması başlatmasının ABD firmalarına zarar verdiği iddiasının da yersiz olduğunu belirten uzmanlar Ruanda'nın yıllık ikinci el kıyafet ithalatının 17 milyon dolar olduğunu ve hacmin ABD hazırgiyim sektörünün zarar görmesi için son derece küçük bir rakam olduğunu belirtmektedir.

ABD'nin bu tip uygulamalar ile ancak Afrika ülkelerini daha fazla Çin'in kucağına ittiğini belirten uzmanlar, ikili ticarette ve yatırımlarda ABD firmalarının Çinli ve Avrupalı firmaların gerisinde kalacağını öngörmektedir.

Güney Afrika'da Ankara keçisi olarak bilinen türe yapılan kötü muamele görüntülerinin ortaya çıkması nedeniyle giyim markaları H&M, Inditex, GAP ve Topshop, bu hayvanlardan elde edilen yünlerin 2020 yılından itibaren kullanımının durdurulacağını duyurmuş bulunmaktadır. Ankara keçisi yetiştiriciliğinde lider ülkenin Güney Afrika Cumhuriyeti olduğu ve hayvanlara kötü muamele iddialarının da genelde bu ülkeyle ilgili olduğu belirtilmektedir.

Uluslararası giyim markaları Zara, H&M, GAP ve Topshop tarafından yapılan Mayıs ayında yapılan açıklamada Ankara keçisinden elde edilen yün kullanımının durdurulacağı belirtilmektedir. Kararın, PETA olarak bilinen Hayvanlara Etik Muamele İçin Mücadele Edenler ismindeki ABD merkezli örgütün yayınladığı kötü muamele edilen koyun ve keçilerin görüntüleri sonrasında alındığı belirtilmektedir.

Bilindiği gibi, Ocak ve şubat aylarında, Güney Afrika üzerinden yapılan sevkiyatlarda 12 farklı ırka ait hayvanın maruz kaldığı kötü muamele ve koşullar, bir görgü tanığının kayda aldığı görüntülerde tüm dünyaya servis edilmişti.

Güney Afrika özellikle tiftik yününde, % 50'nin üzerindeki pazar payıyla küresel lider olarak bilinmektedir.

H & M, GAP, Inditex ve Topshop yumuşaklığı ve hafifliği nedeniyle kullandığı bu yünleri 2020 itibarıyla tamamen kullanımdan kaldırmayı kararlaştırdıklarını duyurmuştur.

Karardan etkilenecek markalar arasında Zara, H&M, Pull& Bear, GAP, Old Navy, Bershka, Bana Republic, Stradivarius, Oysho, Topshop, Uterqüe, Topman, Massimo Dutti gibi popüler isimler de bulunuyor.

ABD Gümrük ve Sınır Koruma İdaresi'nin (CBP) Türkmenistan pamuğu ve bu pamuktan üretilen ürünlerin ithalatına yasak getirdiği belirtilmektedir. Haber sitelerinde ve ABD Gümrük ve Sınır Koruma İdaresi'nin (CBP) web sayfasında yer alan bilgiye göre CBP 18 Mayıs 2018 tarihinde yayınladığı talimat ile Türkmenistan'da üretilen pamuk ile bu pamuktan üretilen her türlü ürünün ABD gümrüklerinden ülkeye girişini yasaklamıştır.

CBP tarafından yayınlanan talimatın 24 Şubat 2016 tarihinde çıkarılan “Ticareti Kolaylaştırma ve Uygulama Kanunu” (“The Trade Facilitation and Trade Enforcement Act of 2015”) (TFTEA) yasasına dayandığı ve bu yasaya göre zorla çalıştırma ve çocuk işçiliğiyle üretilen ürünlerin ABD'ye ithalatının yasaklandığı belirtilmektedir.

6 Nisan 2016 tarihinde ABD Pamuk Kampanyası (US Cotton Campaign) ile Uluslararası İşçi Hakları Forumu (International Labor Rights Forum) ve Alternative Turkmenistan News kuruluşları tarafından CBP'ye ortak başvuru yapılmış ve Türkmenistan'da pamuk hasadında zorla çalıştırma ve çocuk işçi istihdamının devam ettiği gerekçesiyle Türkmenistan pamuğu ve bu pamuktan üretilen ürünlerin ABD'ye ithalatının yasaklanması talep edilmişti. CBP de 18 Mayıs 2018 tarihinde attığı adım ile bu talebi yerine getirmiş oldu.