Bülten Sıra No: 2009/319

     Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan alınan bir yazıda, Birleşmiş Milletler Çevre Programı-United Nations Environment Programme (UNEP) tarafından hazırlanan, Kalıcı Organik Kirleticilere ilişkin (POPs-Persistant Organic Pollutants) Stockholm Sözleşmesi’nin 17/05/2004 tarihinde yürürlüğe girdiği, bahsekonu sözleşmenin 152 ülke tarafından imzalandığı ve 163 ülke (Türkiye dahil) tarafından onaylandığı bildirilerek, Stockholm Sözleşmesinin Sekreteryası olarak Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), Küresel Çevre İmkanları (GEF) ise, fon kaynağı olarak tahsis edildiği, bu kapsamda, Türkiye adına Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından başvurulan GEF projesinin kabul aldığı ve Bakanlık Oluru ile 15 Ocak 2004’te başlatıldığı belirtilmektedir.

 

     Yazıda, Stockholm Sözleşmesinin amacının; doğada uzun süre kalabilen, besin zinciri yolu ile insan ve canlı organizmaların yağ içeren dokularında birikim yaparak insan ve çevre sağlığı üzerinde zararlı etkilere neden olan “kalıcı organik kirleticilerin” (KOK’lar-Persistant Organic Pollutants-POP’s) kullanılmasına, üretimine, ithalat ve ihracatına yasaklama ve sınırlama getirdiği belirtilerek, sözleşmenin ilk etapta belirlediği 12 kalıcı organik kirleticinin 9 tanesinin (Aldrin,Klordan, DDT, Dieldrin, Endrin, Heptaklor, Heksaklorobenzen (HCB),Mireks ve Toksafen) tarımsal mücadelede ve çeşitli zararlı böceklere karşı kullanılan pestisitler olduğu, dört adedinin (Poliklorlu Bifeniller (PCBs), Heksaklorobenzen ve Mireks) sanayide kullanılan kimyasallar ve üç tanesininde (HCB, Dioksin ve Furan) sınai ve yakma işlemlerinin sonucunda yan ürün olarak ortaya çıkan kimyasallar olduğu bildirilmektedir.

 

     Yazıda devamla, 9 Mayıs 2009 tarihinde UNEP tarafından dördüncüsü Genevre’de gerçekleştirilen Stockholm Sözleşmesi Taraflar Toplantısı’nda, (4th Meeting of the Conference of Parties of the Stocholm Convention) listedeki 12 Maddeye 9 Madde daha eklenmesi kararı alındığı, bahsekonu 9 maddenin; Alfa Heksaklorosikloheksan, Beta Heksaklorosikloloheksan, Heksabromodifenil Eter ve Heptabromodifenil Eter, Tetrabromodifenil Eter ve Pentabromodifenil Eter, Klordekon, Heksabromobifenil, Lindan, Pentaklorobenzen, Perflorooktan Sulfonik asit ve tuzlar olduğu, bahsekonu 9 maddeden Klordekon ve Linda’ın pestisit olarak kullanıldığı, Alfa Heksaklorosikloheksan ve Beta Heksaklorosikloloheksan’ın sınai ve yakma işlemlerinin sonucunda yan ürün olarak ortaya çıktığı, Heksabromodifenil, Tetrabromodifenil, Heksabromobifenil, Pentaklorobenzen ve Perflorooktan Sulfonik Asitin ise sanayide kullanılan kimyasallar olduğu, bu kapsamda önceki 12 maddeye, 9 adet daha kimyasal maddenin eklenmesiyle, kullanılmasına, üretimine, ithalat ve ihracatına kısıtlama ve yasaklama getirilen KOK sayısının 21’e çıktığı ve konuyla ilgili detaylı bilgiye Stockholm Sözleşmesi resmi web adresinden (http://chm.pops.int) ulaşılabileceği, bahsekonu kimyasallar üreten, kullanan ithalat ve ihracatını yapan firmaların mağduriyetini önlemek amacıyla, 9 Mayıs 2009 tarihinde Genevre’de “4. Stockholm Sözleşmesi Taraflar Toplantısı” kararıyla listeye alınan “9 kalıcı organik kirleticinin” önemine dikkat edilmesi gerektiği ifade edilmektedir.